“Bạn có xu hướng nhìn cái ly vơi một nửa hay đầy một nửa?” Có lẽ chúng ta đã nghe câu hỏi đó rất nhiều lần. Và câu trả lời sẽ liên quan trực tiếp đến khái niệm tư duy tích cực và liệu chúng ta có cái nhìn tích cực hay tiêu cực về cuộc sống. Tư duy tích cực đóng vai trò quan trọng trong tâm lý học tích cực, một lĩnh vực chuyên nghiên cứu về điều gì khiến con người hạnh phúc và thỏa mãn.
Tư duy tích cực là gì?
Tư duy tích cực (Positive Thinking) là cách nhìn nhận vấn đề theo hướng tốt đẹp, lạc quan, nhưng không phải là viễn cảnh thiếu thực tế hay xem mọi thứ trong cuộc sống luôn màu hồng. Nó là thái độ chủ động tập trung vào những điều tốt đẹp, những khả năng tiềm ẩn và những giải pháp cho dù gặp phải khó khăn hay thử thách.
Tư duy tích cực không đồng nghĩa với việc phớt lờ những điều tiêu cực hay cố gắng gượng ép bản thân luôn vui vẻ. Thay vào đó, nó nhìn nhận những điều tiêu cực một cách khách quan, tìm kiếm bài học từ đó và tin tưởng vào khả năng vượt qua của bản thân. Một người suy nghĩ tích cực thừa nhận những ý định tốt hơn từ người khác và diễn giải hành động một cách thuận lợi hơn là nhảy vào những suy nghĩ tiêu cực và cho rằng điều tồi tệ nhất. Một người suy nghĩ tích cực có thể hình dung ra những kết quả tốt.
3 Ví dụ thực tế về tư duy tích cực
Suy nghĩ tích cực tập trung vào quá khứ
Suy nghĩ tiêu cực hoặc bi quan tập trung vào quá khứ có thể góp phần làm trầm cảm nặng hơn. Chuyển những suy nghĩ này sang hướng tích cực hơn có thể giúp chúng ta vượt qua những điều tồi tệ đã xảy ra trong quá khứ. Dưới đây là ví dụ về những suy nghĩ tích cực tập trung vào quá khứ nhằm tạo ra một vòng xoáy tích cực trong quá khứ trong khi vẫn thừa nhận tình huống khó khăn:
- Tôi đã làm tốt nhất có thể.
- Cuộc phỏng vấn xin việc đó diễn ra rất tệ, nhưng ít nhất tôi đã học được cách làm khác đi vào lần sau.
- Tôi biết tuổi thơ của tôi không hoàn hảo, nhưng bố mẹ tôi đã cố gắng hết sức có thể.
Suy nghĩ tích cực tập trung vào hiện tại
Suy nghĩ tích cực tập trung vào hiện tại có thể giúp chúng ta đối phó hiệu quả hơn với những thách thức hiện tại, giảm căng thẳng và có khả năng cải thiện sự hài lòng trong cuộc sống. Một số ví dụ về những suy nghĩ tích cực tập trung vào hiện tại:
- Tôi thật may mắn khi có được người bạn A thực sự quan tâm đến tôi.
- Bữa sáng đó rất ngon và hấp dẫn, tôi vô cùng thích nó.
- Mặc dù có thể mắc sai lầm nhưng tôi luôn cố gắng hết sức mình.
Suy nghĩ tích cực hướng tới tương lai
Suy nghĩ tiêu cực hoặc bi quan tập trung vào tương lai có thể góp phần khiến chúng ta lo lắng và suy nghĩ nhiều hơn. Chuyển những suy nghĩ này sang hướng tích cực hơn có thể giúp hiện diện nhiều hơn và ngừng tạo ra những cảm xúc tiêu cực về những điều thậm chí còn chưa xảy ra. Ví dụ về những suy nghĩ tích cực tập trung vào tương lai:
- Mọi chuyện rồi sẽ ổn thôi.
- Tôi rất nóng lòng được tham dự sự kiện đó vào tuần tới.
- Tôi sẽ tiếp tục nỗ lực hướng tới mục tiêu của mình, vì vậy tôi biết rằng tương lai của mình sẽ rất tuyệt vời.
Bằng cách tập trung suy nghĩ tích cực về phía sau, trong thời điểm hiện tại và về phía trước, chúng ta có thể sử dụng nó để giải quyết các loại suy nghĩ tiêu cực khác nhau và có khả năng cải thiện nhiều khía cạnh của sức khỏe.
Lợi ích của tư duy tích cực
Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh sức mạnh của tư duy tích cực trong việc cải thiện sức khỏe tổng thể, các nhà nghiên cứu tiếp tục nghiên cứu mối liên hệ giữa suy nghĩ tích cực và sức khỏe tối ưu. Theo Mayo Clinic, một số lợi ích liên quan đến tư duy tích cực bao gồm:
- Tăng tuổi thọ và khả năng chống lại bệnh tật
- Tỷ lệ trầm cảm thấp hơn
- Mức độ đau khổ và đau đớn thấp hơn
- Tâm lý và thể chất tốt hơn
- Sức khỏe tim mạch tốt hơn
- Giảm nguy cơ tử vong do ung thư, bệnh hô hấp và nhiễm trùng
- Kỹ năng đối phó tốt hơn trong những khó khăn và thời điểm căng thẳng
Sức khỏe tinh thần
-
Giảm căng thẳng, lo âu và trầm cảm: Tư duy tích cực giúp chúng ta tập trung vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống và ít bị ảnh hưởng bởi những điều tiêu cực. Việc này góp phần giúp giảm bớt căng thẳng, lo âu và nguy cơ mắc bệnh trầm cảm.
-
Tăng cường sự tự tin: Tin tưởng vào bản thân và khả năng của mình, chúng ta sẽ có nhiều khả năng đạt được mục tiêu và thành công hơn.
-
Tăng cường khả năng phục hồi: Khi gặp khó khăn, những người có tư duy tích cực có xu hướng nhìn nhận vấn đề một cách lạc quan và tìm kiếm giải pháp thay vì chìm đắm trong những suy nghĩ tiêu cực, giúp họ nhanh chóng trở lại trạng thái tinh thần tốt hơn.
Sức khỏe thể chất
-
Tăng cường hệ miễn dịch: Nghiên cứu cho thấy tư duy tích cực có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại bệnh tật tốt hơn.
-
Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch: Căng thẳng và lo âu có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả bệnh tim mạch. Tư duy tích cực giúp giảm bớt căng thẳng, từ đó giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
-
Ngủ ngon hơn: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có suy nghĩ tích cực thường có chất lượng giấc ngủ tốt hơn so với những người hay lo âu, căng thẳng. Lý do là vì tư duy tích cực giúp giảm bớt căng thẳng và lo âu, hai yếu tố chính gây ra mất ngủ.
Lợi ích khác của tư duy tích cực
-
Mối quan hệ tốt đẹp hơn: Những người có tư duy tích cực thường mang đến năng lượng tích cực cho những người xung quanh. Khi gặp mâu thuẫn, thay vì tập trung vào những điều tiêu cực, những người có tư duy tích cực sẽ tìm kiếm giải pháp và hướng đến sự hòa giải. Họ sẵn sàng lắng nghe, thấu hiểu và tha thứ cho người khác, giúp duy trì mối quan hệ tốt đẹp.
-
Tăng cường hạnh phúc: Những người có tư duy tích cực thường cảm thấy vui vẻ, yêu đời, có sức khỏe tinh thần tốt và mối quan hệ hài hòa. Họ cũng có xu hướng thành công hơn trong học tập, công việc và cuộc sống cá nhân.
12 Cách phát triển tư duy tích cực
Luôn biết ơn
Thực hành lòng biết ơn là một khía cạnh quan trọng của việc thực hành phát triển tư duy tích cực. Thật dễ dàng để tập trung vào những điều tiêu cực trong cuộc sống. Tất cả chúng ta đều có những yếu tố gây căng thẳng và những vấn đề mà đôi khi dường như không thể vượt qua được. Nhưng nếu lùi lại một bước và nghĩ về những điều chúng ta biết ơn, điều đó có thể giúp duy trì tư duy tích cực.
Hãy tạo thói quen nhắc nhở bản thân về những điều mà bản thân biết ơn hàng ngày. Có thể viết nhật ký về lòng biết ơn và cập nhật nó vào mỗi buổi tối trước khi đi ngủ. Ví dụ, biết ơn gia đình, sức khỏe, công việc hoặc ngôi nhà của mình đang sống. Hoặc có thể biết ơn những điều nhỏ nhặt hơn, như một ngày nắng đẹp hay một tách cà phê ngon. Dù đó là gì đi nữa, dành một chút thời gian để đánh giá cao những điều tốt đẹp có thể giúp xua đuổi những ý nghĩ tiêu cực.
Ngủ đủ giấc
Ngủ đủ giấc đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát triển tư duy tích cực. Khi chúng ta ngủ, não bộ sẽ có thời gian để nghỉ ngơi, phục hồi và củng cố những thông tin đã học hỏi trong ngày. Nó góp phần cải thiện khả năng tập trung, ghi nhớ và xử lý thông tin, giúp đưa ra những quyết định sáng suốt và hiệu quả hơn.
Hơn nữa, giấc ngủ đầy đủ còn giúp điều chỉnh hormone trong cơ thể, bao gồm cả hormone hạnh phúc serotonin và dopamine. Khi thiếu ngủ, nồng độ serotonin và dopamine sẽ giảm sút, dẫn đến tâm trạng tiêu cực, dễ cáu kỉnh và lo âu. Ngược lại, khi ngủ đủ giấc, lượng hormone này được tăng cường, giúp chúng ta cảm thấy vui vẻ, lạc quan và yêu đời hơn.
Cởi mở với nụ cười
Đối với những người cố gắng duy trì tư duy tích cực, tiếng cười có thể là một công cụ có giá trị. Tiếng cười đã được chứng minh là có tác dụng cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng và thậm chí cải thiện chức năng miễn dịch. Khi cười, cơ thể chúng ta giải phóng endorphin, chất có đặc tính nâng cao tâm trạng một cách tự nhiên.
Tiếng cười cũng giúp chúng ta phân tâm khỏi những suy nghĩ tiêu cực và lo lắng, đồng thời học cách cười khi cuộc sống cố gắng làm chúng ta suy sụp có thể xây dựng khả năng phục hồi. Và hãy nhớ rằng, tiếng cười có tính lây lan, vì vậy nếu cảm thấy chán nản, hãy thử dành thời gian với bạn bè hoặc gia đình, những người có thể khiến chúng ta cười.
Thực hành chánh niệm
Chánh niệm là thực hành tập trung vào thời điểm hiện tại mà không phán xét. Nó có thể giúp mỗi người nhận thức rõ hơn về suy nghĩ, cảm xúc và môi trường xung quanh, đồng thời tác động tích cực đến sức khỏe tinh thần và thể chất. Ví dụ, nó có thể giúp giảm căng thẳng, lo lắng và cảm xúc tiêu cực. Nó cũng có thể cải thiện sự tập trung, trí nhớ và chất lượng giấc ngủ. Ngoài ra, chánh niệm có liên quan đến một số lợi ích sức khỏe thể chất, bao gồm giảm huyết áp và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Thông qua việc thực hành chánh niệm thường xuyên, chúng ta có thể học cách hiện diện nhiều hơn và tập trung vào các khía cạnh tích cực của cuộc sống, thúc đẩy tư duy tích cực, giúp chúng ta có cuộc sống hạnh phúc và khỏe mạnh hơn. Thực hành chánh niệm bằng cách dành vài phút mỗi ngày tập trung vào hơi thở, chú ý đến bất kỳ cảm giác hoặc suy nghĩ nào của cơ thể nảy sinh mà không cần phán xét. Hoặc, hãy thử thiền có hướng dẫn hoặc lớp học yoga để giúp nâng cao kỹ năng chánh niệm của mình.
Thực hiện lối sống lành mạnh
Khi khỏe mạnh về thể chất, chúng ta có nhiều năng lượng hơn, ngủ ngon và ít bị căng thẳng hơn, tạo điều kiện cho tư duy tích cực phát triển. Lối sống lành mạnh bao gồm chế độ ăn uống phù hợp, tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc và dành thời gian cho những người thân yêu, hạn chế các thói quen không tốt như hút thuốc, lạm dụng chất kích thích. Những thói quen này giúp cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng, tăng cường sức khỏe tim mạch và là nền tảng cho sự lạc quan, lòng biết ơn.
Kết giao với những người tích cực
Môi trường xung quanh đóng vai trò quan trọng trong việc định hình suy nghĩ và cảm xúc của chúng ta. Việc kết giao với những người tích cực được xem là một cách hiệu quả để phát triển tư duy tích cực. Khi tiếp xúc với những người có tinh thần lạc quan, yêu đời, chúng ta sẽ được lan tỏa bởi năng lượng tích cực của họ. Nó giúp chúng ta có xu hướng nhìn nhận cuộc sống một cách tích cực hơn, giải quyết vấn đề một cách hiệu quả và gặt hái nhiều thành công hơn.
Thực hành nói chuyện tích cực
Suy nghĩ tích cực thường bắt đầu bằng việc tự nói chuyện với bản thân, dòng suy nghĩ lướt qua đầu mà không cần nói ra thành tiếng. Tự nói chuyện có thể lạc quan hoặc bi quan, logic hoặc cảm xúc. Có lẽ bạn đang tự hỏi làm thế nào để thay đổi suy nghĩ của mình từ tiêu cực sang tích cực. Bạn có thể phát triển thói quen tự nói chuyện tích cực bằng cách tuân thủ một quy tắc đơn giản: Đừng nói với chính mình những điều mà bản thân sẽ không bao giờ nói với bạn bè hoặc người thân. Hãy chấp nhận, thấu hiểu, dịu dàng và khích lệ bản thân như cách chúng ta đối với những người yêu quý.
Tử tế với chính mình và những người khác
Đôi khi, việc tìm về với nguồn năng lượng nội tại cho phép bản thân được lắng nghe những nhu cầu sâu thẳm bên trong, thấu hiểu cảm xúc và suy nghĩ của chính mình. Nó giúp giải tỏa căng thẳng, lo âu và những cảm xúc tiêu cực, mang lại cảm giác bình yên và thư thái cho tâm hồn. Hơn nữa, khi ta kết nối với bản thân, ta cũng có thể nhận thức rõ hơn về giá trị và niềm tin của chính mình. Từ đó đưa ra những quyết định đúng đắn và phù hợp với bản thân hơn trong cuộc sống.
Với người khác, lòng tốt giúp chúng ta xây dựng những mối quan hệ bền chặt, vun đắp sự kết nối và lòng trắc ẩn. Khi tử tế, lòng tốt góp phần xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn, nơi mọi người yêu thương, thấu hiểu và hỗ trợ lẫn nhau.
Thực tế
Tư duy tích cực là tốt nhưng đừng thái quá, hãy thực tế. Nếu lạc quan thái quá, ta có thể đánh giá thấp rủi ro, đưa ra quyết định vội vàng và dễ nản lòng khi gặp thất bại. Do đó, cách hiệu quả nhất để phát triển tư duy tích cực là kết hợp hài hòa giữa suy nghĩ thực tế và thái độ lạc quan. Hãy nhìn nhận mọi việc một cách khách quan, đánh giá chính xác những khó khăn và thách thức, đồng thời giữ vững niềm tin vào bản thân và kiên trì nỗ lực để đạt được mục tiêu.
Xây dựng thói quen buổi sáng và buổi tối
Khi nói đến việc phát triển tư duy tích cực, các thói quen có thể rất quan trọng. Việc dành thời gian để thiết lập thói quen buổi sáng và buổi tối, chúng ta có thể giúp thiết lập nhịp điệu cho ngày của mình, thúc đẩy cảm giác bình tĩnh và hạnh phúc.
Bắt đầu bằng cách hít thở sâu và đặt mục tiêu cho ngày mới vào buổi sáng. Sau đó, hãy dành chút thời gian để giãn cơ hoặc thực hiện một số bài tập nhẹ để cơ thể vận động. Đừng quên dành thời gian lên kế hoạch cho ngày của mình. Vào buổi tối, hãy thư giãn bằng một hoạt động thư giãn như đọc sách, chơi game. Sau đó, viết ra ba điều bản thân biết ơn trong ngày. Cuối cùng, hãy dành vài phút để hình dung cuộc sống lý tưởng của mình và những gì muốn thực hiện trong những ngày tới. Bằng cách chỉ dành vài phút mỗi ngày để tập trung vào tâm trí, cơ thể và tinh thần của mình, chúng ta có thể giúp tạo ra một tư duy tích cực dẫn đến thành công lâu dài.
Hãy tò mò
Tò mò có rất nhiều lợi ích. Nó có thể giúp thúc đẩy tư duy tích cực, nâng cao kiến thức và hiểu biết, đồng thời mang lại cảm giác hài lòng. Chúng ta có khả năng khám phá những ý tưởng và khái niệm mới khi tò mò. Chúng ta cũng có nhiều khả năng cởi mở và dễ tiếp thu thông tin mới hơn. Ngoài ra, sự tò mò có thể dẫn đến khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề cao hơn. Vì vậy, nếu muốn cải thiện trí óc của mình, hãy bắt đầu bằng việc tò mò hơn. Hãy đặt câu hỏi, tìm kiếm những trải nghiệm mới và không ngừng học hỏi.
Chăm sóc sức khỏe thể chất
Sức khỏe thể chất và thái độ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Chăm sóc sức khỏe thể chất có thể giúp chúng ta có thái độ tích cực. Khi cảm thấy khỏe mạnh về mặt thể chất, chúng ta có nhiều khả năng cảm thấy tốt hơn về mặt tinh thần và cảm xúc. Khi khỏe mạnh về thể chất, chúng ta có thể suy nghĩ rõ ràng hơn và đưa ra quyết định tốt hơn. Đồng thời có khả năng đối phó với căng thẳng và xử lý các tình huống khó khăn tốt hơn. Cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng và tăng năng lượng bằng cách đưa ra những lựa chọn lành mạnh. Những lợi ích này đều có thể góp phần tạo nên một tư duy tích cực.
Tránh ngôn ngữ tiêu cực
Lời nói của chúng ta có sức mạnh. Ngôn ngữ chúng ta sử dụng có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và cách chúng ta nghĩ về bản thân và người khác. Ngôn ngữ tiêu cực, chẳng hạn than phiền hoặc phàn nàn, có thể dẫn đến suy nghĩ tiêu cực. Mặt khác, sử dụng ngôn ngữ tích cực có thể giúp thúc đẩy tư duy tích cực.
Khi tập trung vào những lời nói tích cực và những câu khẳng định, nó có thể giúp chúng ta nhìn thấy những điều tốt đẹp ở bản thân và người khác. Nó cũng có thể cho phép chúng ta cảm thấy lạc quan hơn về tương lai. Vì vậy, lần tới khi muốn buôn chuyện hoặc phàn nàn, hãy dành một chút thời gian để xem xét tác động của lời nói của mình.
Tìm kiếm những trải nghiệm mới
Việc tiếp xúc với những trải nghiệm mới đòi hỏi chúng ta phải vượt qua ranh giới quen thuộc và thử thách bản thân. Nó khuyến khích sự sáng tạo, khả năng thích ứng và khám phá thêm những khía cạnh mới của cuộc sống. Ngoài ra, những trải nghiệm mới cũng có thể giúp chúng ta mở rộng mạng lưới mối quan hệ xã hội, học hỏi từ các quan điểm khác nhau.
Sự tích cực quá mức sẽ trở nên độc hại khi nó phủ nhận hoặc vô hiệu hóa những cảm xúc và trải nghiệm chân thật. Điều này có thể xảy ra khi ai đó cố gắng duy trì sự tích cực mà phớt lờ hoặc loại bỏ những cảm xúc như buồn bã, tức giận hoặc thất vọng. Sự từ chối như vậy có thể ngăn cản một người xử lý cảm xúc của họ một cách lành mạnh và chân thực. Điều quan trọng là đạt được sự cân bằng để chúng ta có thể giữ tư duy tích cực trong khi vẫn thừa nhận và tôn trọng đầy đủ các cảm xúc của con người. Sự tích cực thực sự không phải là lúc nào cũng vui vẻ mà là phản ứng với mọi cảm xúc một cách lành mạnh.
